2014 senesinde Roma’da bir Lokantadayız. Beraber yemek yediğimiz Peder Maurice Borrmans, Kur’an ifadelerinin güzelliklerini anlatıyor. Birden coştu ve yüksek bir sesle  “İzâ zülzilet’il-arzu zilzâlehâ…” diye Zilzâl  Suresini okumaya başladı. Sûrenin kelimeleri zelzelenin bütün şiddetini dehşetini ve sarsıcılığını ifade ediyordu  zaten, bir de bunu Rahip Borrmans, derin bir hisle mânaya uygun seslendirince lokantadaki bütün gözler bize çevrildi. Sağımızdan solumuzdan bazıları da hemen koşup yanımıza geldiler. Meğer onlar sırf Borrmans için devletin görevlendirdiği gizli korumalar imiş…  (Bize böyle söylendi)

          Peder Maurice Borrmans 1925  doğumlu bir Fransız. PISAI (Pontifical Institute form Arabic and Islamic Studies)  1964’te Cezayir olaylarından dolayı Tunus’tan Roma’ya taşındığında Borrmans da profesör olarak orada çalışmaya başladı. 2004’te emekli olana kadar burada görev yaptı.

          Borrmans’ın uzmanlık alanları arasında Müslüman-Hıristiyan diyaloğu, İslam Hukuku, felsefe teoloji, dilbilim, tarih, Doğu Hıristiyan kiliseleri çalışmaları ve İncil metinleri yer alıyordu. Kur’an çalışmaları da özel ilgi alanlarından biriydi.

          Biz Mart 1997’de M. Fethullah  Gülen Hocaefendinin mektubunu Vatikan’a Papa II. John Paul’a getirdiğimizde PISAI’yi de ziyaret etmiştik. Bu esnada PISAI’nin rektör yardımcısıyla görüştük. İki arkadaşımızın burada master ve doktora çalışmaları yapmaları içim  anlaştık. Ahmet Eren Kadıoğlu ve İbrahim Kaya böylece PISAI’ue kaydoldular.

          Daha sonra bir görüşmemizde İbrahim Kaya  dedi ki: “Prof. Dr. Maurice Borrmans, bir derste Duha Suresini okudu ve ‘Görüldüğü gibi bu ifadelerde İlâhî bir güzellik var demek zorundayım!’ dedi ve gözleri yaşarmıştı.”

          İşte bir oryantalistin gözlerini yaşartan Duha Suresinin meali: “Güneşin yükselip en parlak hâlini aldığı kuşluk vaktine; sükûnete erdiği dem geceye yemin olsun ki: Ey Resulüm (Muhammed )!  Rabbin seni terk etmedi, sana darılmadı da… Senin için elbette her zaman işin sonu, başından daha hayırlıdır. (Âhiret dünyadan daha hayırlı olduğu gibi)  Elbette Rabbin sana ileride öyle ihsanlarda bulunacak ki, tâ sen de O'ndan ve verdiklerinden râzı olacaksın. Seni yetim bulup barındırmadı mı? Seni, dinin hükümlerinden habersiz bulup seçerek doğru yola koymadı mı?  Seni muhtaç bulup ihtiyacını gidermedi mi? Öyle ise, sakın yetimi güçsüz bulup, hakkını yeme, sakın onu küçümseyip üzme.  İsteyip dilenene de kaba davranma, onu azarlama. Rabbinin nimetlerini ise durmayıp söyle.”

          Borrmans, 1975’te İslamochristiana dergisini kurdu. – Bu dergi Müslüman-Hıristiyan diyaloğu üzerine bir yayındı. –Borrmans, bu derginin kurucusu ve 1975’ten 2004’e kadar  direktörü olarak görev yaptı. Dergi,  İngilizce, Fransızca ve Arapça olarak yayınlandı.

          Borrmans 1990’da  Fransa Ulusal Liyakat Nişanı ile onurlandırıldı. 1996’da 70 yaşı münasebetiyle düzenlenen törenle Kardinal Francis Arinze:  “Peder Maurice Borrmans, İslam ilimleri alanında uluslararası düzeyde tanınan ve takdir edilen bir uzmandır. Dinler arası diyalog, özellikle İslam-Hıristiyan diyalogu konusunda bir çok sempozyum ve kongreye katılmıştır.” dedi.

          Aralık 2015’de yani 90 yaşında Pontifical Urbaniana Üniversitesi tarafından fahri doktora ünvanı verildi. Bu vesile ile “İslama, Hıristiyan Yaklaşımları”   başlıklı 26 sayfalık bir konferans verdi.

          2004’te PISAI’den emekli olduktan sonra Fransa’nın Lyon şehrine taşındı…  26 Aralık 2017 tarihinde Fransa’nın Bry-sur-Marne şehrinde bir düşme neticesinde gelişen komplikasyonlarından vefat etti. Cenaze töreni Bry-sur-Marne’de yapıldı ve o dönemde Marsilya Yardımcı Piskoposu olan Jean-Marc Aveline  tarafından yönetildi.

          Mirsı olan Arapça ve Batı dillerindeki kitapları da PISAI Kütüphanesine hediye edildi. Kütüphane, 17 Şubat 2018 tarihinde yapılan törende Borrmans anısına  adandı. Bugün PISAI’deki kütüphane, “Maurice Borrmans Kütüphanesi”  adını taşımakta ve akademik savunmalar burada gerçekleşmektedir.

          Maurice Borrmans’ın hayat felsefesi  “İmkânsız olanı göğüsleme ve geçici olanı kabul etme”  ifadesiyle özetlenebilir. Herkesi birbirini anlamaya, yaşamaya ve paylaşmaya, cesaret  edip risk almaya, Allah huzurunda ve tesiri altında diyalog kurmaya çalıştı…

          Bu yazının hazırlamasında büyük yardımlarını gördüğüm kardeşim M. Cenap  Aydın’a teşekkür ederim.