İstanbul’da Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen Türkiye Yüzyılı Mesleki ve Teknik Eğitim Zirvesi’nde Mesleki Eğitim Merkezleri’ni (MESEM) protesto eden Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi 17 öğrenciden 16’sı “görevi yaptırmamak için direnme ve mala zarar verme” suçlamasıyla tutuklandı. Bir öğrenci ise serbest bırakıldı.

Türkiye İşçi Partisi (TİP) avukatlarından Bilge Hilal Bilgin, sürece ilişkin Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada iki ayrı soruşturma yürütüldüğünü ve hukuki açıdan ağır usül sorunları bulunduğunu söyledi.

Bilgin, “Müvekkillerimizle ilgili güvenlik şubede iki ayrı ifade tutanağı var. Yani iki ayrı soruşturma yürütülüyor. ‘Görevi yaptırmamak için direnme’ suçlamasından ifadelerine katıldık ve savunmalarımızı yaptık. Ancak ‘mala zarar verme’ suçlamasına ilişkin müvekkillerimizin ifadesi bile alınmadı. Buna rağmen tutuklama kararı verildi” dedi. Bilgin, “Mala zarar verme suçlamasına ilişkin hiçbir somut delil bulunmuyor. Herhangi bir video kaydı ya da resmi tespit tutanağı yok. Buna karşın, bu suçlamayla da tutuklama kararı verildi. Hukuken son derece tartışmalı bir durum söz konusu” ifadelerini kullandı. Bilgin, tutuklanan gençlerin büyük bölümünün Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinde öğrenci olduğunu ya da mezun olduğunu da belirterek, “İstanbul, Marmara, Boğaziçi başta olmak üzere birçok üniversiteden öğrenciler var. Ayrıca Ağrı ve Giresun’da okuyan ya da mezun olan gençler de bulunuyor” bilgisini paylaştı.

‘BARIŞÇIL BİR PROTESTOYDU’

Öğrenciler, mahkemede verdikleri ifadede, anayasal ve barışçıl protesto haklarını kullandıklarını, herhangi bir şiddet eyleminde bulunmadıklarını belirtti.

Gençler, MESEM kapsamında hayatını kaybeden çocuk işçilere dikkat çekmek istediklerini, kimseye saldırmadıklarını ve herhangi bir eşyaya kasten zarar vermediklerini söyledi.

Avukatlar da, öğrencilerin üzerlerine sürdükleri boyanın hayatını kaybeden çocuk işçileri temsil ettiğini, herhangi bir mala zarar verme kastı bulunmadığını vurguladı.

Bakırköy Adliyesi’nde karar öncesi ve sonrasında gerginlik yaşandı. Duruşmayı takip etmek isteyen TİP Genel Başkanı Erkan Baş ve beraberindeki heyet ile güvenlik güçleri arasında zaman zaman arbede yaşandı.

Baş, öğrencilere yönelik müdahaleyi ve tutuklama kararını eleştirdi. TİP tarafından yapılan açıklamada, “Memlekette milyonlarca çocuğu açlığa, gençleri geleceksizliğe, liselileri MESEM’lerde ölüme mahkûm edenler sanmasın ki milyonların yükselen sesini böyle bastırabilirler” denildi.

Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM), 2021 yılında yapılan yasal değişiklikle genişletildi. En az ortaokul mezunu öğrencilerin kayıt yaptırabildiği program kapsamında gençler, eğitimlerinin büyük kısmını işyerlerinde çalışarak sürdürüyor. Program sonunda lise diploması ve ustalık belgesi alınıyor. Ancak MESEM, çocuk işçiliğini yaygınlaştırdığı ve çocukları ağır, güvencesiz ve tehlikeli işlerde çalışmaya ittiği gerekçesiyle eleştiriliyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin raporuna göre 2024 Eylül-2025 Ağustos döneminde en az 72 çocuk çalışırken hayatını kaybetti. Geçen ay ise en az 13 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.

Eğitim-İş Sendikası Genel Başkanı Kadem Özbay, MESEM'lerde yaşanan çocuk ölümlerini protesto eden 16 öğrencinin tutuklanmasına ve öğretmenlerin gözaltına alınmasına tepki gösterdi.

Özbay, “MESEM'de yaşananları, yani gerçekleri anlatmaya çalışan gençler tutuklandı. Birileri gerçekleri söylüyor; duymak istemeseler de, görmek istemeseler de diyorlar ki: 'MESEM bir cinayettir.' Son 2 yılda 16 çocuk yaşamını kaybetmiş, yüzlerce çocuk yaralanmış. Birçok çocuğumuzun burada maalesef hem psikolojik anlamda travmaya maruz kaldığını hem de çeşitli istismarlara ve istenmeyen olumsuz olaylara uğradığını biliyoruz. Ben bütün yurttaşlara şöyle sesleniyorum: Eğer bu MESEM iyi olsaydı, eğer bu düzen doğru bir düzen olsaydı, doğru bir sistem olsaydı, bu kararı alanların çocuklarını orada görürdünüz. Bakanın çocuğu MESEM'de değil, Bakan'ın çocuğu özel okulda. Ama yoksul halkın çocuğu sadece bir gün göstermelik şekilde okulda; onun dışında en az 4 günü, 5 günü, hatta 6 günü bulan bir şekilde sermayenin çarkları arasında eziliyor. Ölüyor çocuklar, ölüyor” dedi. “MESEM bir cinayet düzenidir” diyen Özbay, “Cinayetin de bir faili var. Eğer okulda olması gereken çocuk okulda değilse, inşaatta canını kaybediyorsa, çalışırken yaralanıyorsa, olmaması gereken bir yerdeyken zarar görüyorsa demek ki bunun bir sorumlusu var. Bunun sorumlusu da bu düzenin mimarlarıdır: Yusuf Tekin ve Milli Eğitim Bakanlığı. Biz 16 çocuğun yaşamını kaybettiğini biliyorsak, yüzlerce çocuğun yaralandığını diyorsak, onlar kaç çocuğun yaralandığını bizden çok daha iyi biliyor. Kendi çocuklarına reva görmediklerini halkın çocuklarına mahkum eden bir düzen var” ifadelerini kullandı.

Konya’nın Beyşehir ilçesi Üzümlü Mahallesi’nde 26 Kasım'da evinden ayrıldıktan sonra kayıplara karışan ve günlerce bölgede bulunması için arama çalışmaları yürütülen MESEM öğrencisi 15 yaşındaki B.İ., motosikletinin bulunduğu bağ evinin yakınlarındaki sık ağaçlarla kaplı alanda 1 Aralık’ta av tüfeğiyle vurulmuş vaziyette bulundu. Yapılan incelemede çocuğun yaşamını yitirdiği tespit edildi.

B.İ.'nin evden ayrılmadan önce ailesine "Yaşama isteğim kalmadı. Allah’a emanet olun" yazılı bir veda mektubu sbıraktığı ve evindeki av tüfeğini de alarak ortadan kaybolduğu ortaya çıktı. İlk belirlemelere göre çocuğun intihar ettiğinin değerlendirildiği öğrenildi. Çocuğun cansız bedeninin bulunduğu noktada inceleme yapan ekipler ateş yakıldığını ve çevrede ağaç dalları ve gazellerle oluşturulmuş bir alan bulunduğunu belirledi. B.İ, olay yerindeki incelemelerin ardından Beyşehir Devlet Hastanesi morguna kaldırılırken kesin ölüm nedeninin ise otopsinin ardından netlik kazanacağı belirtildi.